Sajak: Dalam Persekitaran Kata-kata (Baha Zain)

Kupasan sajak:
Dalam Persekitaran Kata-kata (Baha Zain)

Rangkap	Maksud
1	Tuhan menjadikan bahasa untuk manusia, disertai akal. Manusia menggunakan akal dan bahasa dari zaman ke zaman, bersesuaian dengan perubahan yang berlaku
2	Tuhan menjadikan orang Melayu dengan warna kulitnya sawo matang. Bangsa ini menjadi pengembara di lautan, mengembara jauh ke pulau-pulau dan pantai-pantai.
3	Setiap yang ditemui dalam pengembaraan ialah ilmu, iaitu setiap benda disertai perkataan yang menerangkan benda itu. Perkataan-perkataan yang sering disebut oleh manusia ialah langit, bumi, laut, gunung, awan, hujan, dan pohon. Manusia mendapat manfaat daripada kesemua ciptaan Allah dan manusia hendaklah beriman. Manusia berpeluang untuk menambahkan ilmu dan meningkatkan keimanan melalui pembacaan kitab-kitab yang dikarang pada masa silam. Kitab-kitab tersebut memuatkan ilmu-ilmu agama.
4	Bahasa ialah alat untuk manusia menambahkan ilmu. Dengan ilmu, manusia dapat memahami kewujudan alam semesta.

Tema
Manusia dan alam ialah ciptaan Allah.


Persoalan
(a) Bahasa ialah anugerah Tuhan yang penting untuk manusia.
(b) Sesuatu ilmu yang dipelajari bersesuaian mengikut tempat dan suasana.
(c) Bangsa Melayu pada masa lalu merupakan bangsa pelayar.
(d) Ilmu akan diperoleh dengan banyak membaca.


Bentuk dan Ciri-ciri Sajak
(a) Terdiri daripada empat rangkap.
(b) Rangkap pertama dan rangkap kedua mempunyai lima baris, rangkap ketiga mempunyai sembilan baris, dan rangkap keempat mempunyai tiga baris.
(c) Bilangan katanya dua hingga empat patah kata sebaris.
(d) Terdiri daripada lapan hingga tiga belas suku kata sebaris.
(e) Bentuknya bebas.


Unsur Gaya Bahasa dan Keindahan Bunyi
(a) Bahasa Arab. Contohnya, istilah.

(b) Bahasa klasik. Contohnya, samudera.

(c) Unsur alam. Contohnya, samudera; pulau-pulau; pantai-pantai; langit; bumi; laut; gunung; awan; pohon; buah-buahan; alam.

(d) Anafora. Contohnya, kata dari pada rangkap pertama baris 4 dan 5.

(e) Repetisi. Contohnya, frasa kata-kata diulang pada rangkap pertama baris 1; rangkap ketiga baris 1; rangkap keempat baris 1.

(f) Asonansi. Contohnya, Kami pindahkan makna
     (perulangan vokal a).

(g) Aliterasi. Contohnya, Engkau beri kami kata-kata
     (perulangan konsonan k).

(h) Rima akhir bagi rangkap pertama ialah ialah aaabc,
      rima akhir bagi rangkap kedua ialah abccd,
      rima akhir bagi rangkap ketiga ialah abcaaadda,
      dan rima akhir bagi rangkap keempat ialah aba.


Nada
Keagamaan.


Nilai
(a) Kesedaran.
(b) Keberanian.
(c) Kebanggaan.
(d) Kerajinan.


Pengajaran
(a) Kita hendaklah mempelajari bahasa dengan sungguh-sungguh.
(b) Kita hendaklah berani ke tempat yang jauh untuk mencari ilmu dan rezeki.
(c) Kita hendaklah memikirkan dan menghayati ciptaan Allah.
(d) Kita mestilah mempelajari ilmu daripada kita-kitab agama.
(e) Kita diseru supaya rajin berusaha mendapatkan pengalaman untuk hidup yang bermakna.